Η κρίση πανικού είναι μια αιφνίδια ‘επίθεση’ έντονου φόβου ή άγχους που συνοδεύεται από σωματικά συμπτώματα και ψυχολογική δυσφορία. Οι άνθρωποι που βιώνουν μια κρίση πανικού μπορεί να αισθάνονται ξαφνικά έντονο φόβο ή τρόμο, συνήθως χωρίς κάποιον αιτία που να το δικαιολογεί. Ο φόβος αυτός δεν είναι αποτέλεσμα κάποιου πραγματικού κινδύνου. Παρόλα αυτά, το άτομο νιώθει ξαφνικά ότι χάνει τον έλεγχο της σκέψης και του σώματός του, ότι ίσως παθαίνει καρδιακή προσβολή ή ακόμα και ότι πεθαίνει.
Πολλοί άνθρωποι βιώνουν τουλάχιστον μία φορά στη ζωή τους κρίση πανικού. Όταν όμως αυτές εμμένουν για μεγάλο διάστημα, τότε ίσως πρόκειται για διαταραχή πανικού. Η ίδια η κρίση πανικού δεν είναι απειλητική για τη ζωή αλλά επηρεάζει σημαντικά την λειτουργικότητα και την ποιότητα ζωής των ανθρώπων. Χαρακτηριστικά, μπορεί το άτομο νιώθει το φόβο ότι μπορεί να ξανασυμβεί, με αποτέλεσμα να κλείνεται στον εαυτό του ή να αποφεύγει τις κοινωνικές συναναστροφές.
Μία κρίση πανικού εκδηλώνεται συνήθως αιφνιδίως και μπορεί να συμβεί οπουδήποτε και σε οποιαδήποτε στιγμή. Οι κρίσεις πανικού μπορεί να είναι μεμονωμένες ή να συμβαίνουν συχνά. Τα συμπτώματα γίνονται αμέσως έντονα και μπορεί να νιώσεις ξαφνικά έντονη κούραση και καταβολή.
Βασικά συμπτώματα που μπορεί να νιώσει κανείς στην κρίση πανικού είναι:
Ιδρώτας
Πλάκωμα/πόνο στο στήθος
Ταχυκαρδία
Αίσθηση απώλειας ελέγχου
Φόβος θανάτου
Τρόμο
Ξηρότητα στο στόμα
Ρίγη
Έξαψη
Πονοκέφαλος
Πόνος στο στομάχι / ναυτία
Ζαλάδα/θολούρα
Μούδιασμα
Τάση για λιποθυμία
Αίσθηση ότι χάνει την επαφή με την πραγματικότητα
Οι ακριβείς αιτίες των κρίσεων πανικού δεν είναι γνωστές, αλλά πιστεύεται ότι παίζουν ρόλο γενετικοί, βιολογικοί, κοινωνικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες. Ορισμένοι άνθρωποι μπορεί να είναι πιο ευάλωτοι στην ανάπτυξη κρίσεων πανικού λόγω γενετικών παραγόντων ή λόγω ιδιοσυγκρασίας. Ακόμη, σημαντικό ρόλο στις κρίσεις πανικού διαδραματίζουν το έντονο άγχος και στρες και η δυσκολία στην διαχείριση του (πχ ο ερχομός ενός παιδιού, ένα διαζύγιο). Ως πιθανά αίτια στην ανάπτυξη κρίσεων πανικού θεωρούνται η απώλεια, η ξαφνική αλλαγή και η ύπαρξη άλλων μελών της οικογένειας με κρίση πανικού. Η κρίση ή η διαταραχή πανικού εμφανίζεται συνήθως στην εφηβική ηλικία ή στη νεαρή ενήλικη ζωή. Τείνει να εκδηλώνεται συχνότερα σε γυναίκες.
Η θεραπεία της κρίσης πανικού μπορεί να περιλαμβάνει φαρμακευτική αγωγή, ψυχοθεραπεία, ή μια συνδυασμένη προσέγγιση των δύο. Τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα, όπως οι εκλεκτικοί αναστολείς της επαναπρόσληψης της σεροτονίνης (SSRI) μπορεί να βοηθήσουν στη μείωση των συμπτωμάτων των κρίσεων πανικού και στην αντιμετώπιση της κατάθλιψης που ενδέχεται να συνοδεύει την πάθηση. Η ψυχοθεραπεία, όπως η γνωσιακή συμπεριφοριστική θεραπεία (CBT), είναι επίσης αποτελεσματική στην αντιμετώπιση των κρίσεων πανικού.
Η γνωσιακή συμπεριφοριστική θεραπεία παρέχει την δυνατότητα διαχείρισης των κρίσεων πανικού αναπλαισιώνοντας τις αρνητικές σκέψεις που οδηγούν σε αυτές και συμπεριφορικά, μαθαίνοντας τεχνικές για την διαχείριση ή πρόληψη μίας πιθανής κρίσης (πχ εκμάθηση διαφραγματικής αναπνοής). Σκοπός στην CBT είναι ο θεραπευόμενος να μάθει με ποιους τρόπους μπορεί να γίνει ο θεραπευτής του εαυτού του.
Τέλος, είναι σημαντικό να αναζητήσετε επαγγελματική βοήθεια αν αντιμετωπίζετε κρίσεις πανικού, καθώς οι ειδικοί μπορούν να σας βοηθήσουν να αντιμετωπίσετε και να διαχειριστείτε τα συμπτώματα με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Η θεραπεία στοχεύει στη βελτίωση της ποιότητας της ζωής του ατόμου και στον περιορισμό των κρίσεων πανικού. Η μη έγκαιρη αναζήτησης βοήθειας μπορεί να φέρει συνοδά προβλήματα στην λειτουργικότητα του ατόμου (πχ ανάπτυξη αγοραφοβίας ή άλλων αγχωδών διαταραχών).
Editor: Καλδή Μικαέλα, Ψυχολόγος, Msc,
Γνωσιακή Συμπεριφοριστική Ψυχοθεραπεύτρια
Comments