Οι πανελλήνιες εξετάσεις αποτελούν μία μεγάλη πηγή άγχους και αγωνίας για τους μαθητές. Πολλοί έφηβοι νιώθουν ακόμη, έντονο φόβο για τις εξετάσεις και θεωρούν ότι η αποτυχία σε αυτές, σημαίνουν και την ολοκληρωτική αποτυχία της επαγγελματικής τους σταδιοδρομίας. Ακόμη, συχνά φοβούνται πως μία ενδεχόμενη αποτυχία, θα φέρει δυσάρεστα συναισθήματα στους γονείς και τους καθηγητές τους. Κυρίως, αγχώνονται ότι θα τους απογοητεύσουν ή ότι θα νιώσουν ντροπή για το άτομο τους, επειδή δεν μπόρεσαν να φέρουν εις πέρας τις προσδοκίες τους.
Αρχικά, είναι σημαντικό να αναφερθούμε τον ορισμό του άγχους. Το άγχος είναι κάτι που βιώνουμε όλοι μας και εκδηλώνεται συνήθως για το καλό μας. Το άγχος είναι αυτό που μας προετοιμάζει για να αντιδράσουμε σωστά και αποτελεσματικά σε ορισμένες δύσκολες, επικίνδυνες καταστάσεις. Φανταστείτε τον εαυτό σας να περπατά αμέριμνα μέσα στο δάσος ένα ωραίο πρωινό και ξαφνικά να βρεθείτε αντιμέτωποι με μια αρκούδα που σας κοιτάει κατάματα. Οποιαδήποτε λύση και αν υιοθετήσετε για να αντιμετωπίσετε αυτόν τον κίνδυνο, το άγχος θα είναι αυτό που θα σας προετοιμάσει ανάλογα. Είναι, με άλλα λόγια, μια υγιής αντίδραση απέναντι σε μία απειλή ή σε μία απαιτητική κατάσταση.
Παρόλα αυτά το άγχος παρουσιάζεται και σε καταστάσεις στις οποίες δεν υπάρχει πραγματικός κίνδυνος – ή μπορεί και να εξακολουθεί να υπάρχει αφού ο κίνδυνος έχει περάσει. Μολονότι όμως, ο πραγματικός κίνδυνος δεν υφίσταται πλέον, το σώμα μας αντιδρά σε αυτές τις καταστάσεις με ότι αποκαλούμε «φυσικά (σωματικά) συμπτώματα» του άγχους. Η ένταση και η συχνότητα που νιώθουμε το άγχος, επηρεάζει το συναίσθημα μας και τα σωματικά συμπτώματα που βιώνουμε στο σώμα μας. Το άγχος, όταν υπάρχει σε ‘μέτριο’ επίπεδο βοήθα το άτομο να κινητοποιηθεί για να επιτύχει τους στόχους τους. Αντίθετα, το ελάχιστο ή έντονο άγχος προκαλεί δυσκολίες στην συγκέντρωση και τις γνωστικές μας λειτουργίες, καθώς στον μέγιστο βαθμό το άγχος μπορεί να οδηγήσει σε κρίσεις πανικού.
Ένας μαθητής, όταν βιώνει έντονο άγχος, νιώθει ότι υπάρχει ο κίνδυνος αποτυχίας στις πανελλήνιες εξετάσεις, ο οποίος θα φέρει δυσκολίες στην επαγγελματική σταδιοδρομία του ατόμου και δύσφορα συναισθήματα στο ίδιο το άτομο για την αξία του, εφόσον νιώθει αποτυχημένος και μη ικανός να επιτύχει. Αυτό φέρει ως αποτέλεσμα, δυσκολία στην συγκέντρωση και προσοχή του ατόμου και πολλές φορές το άτομο προσπαθεί να αποφύγει την αγχογόνα αυτή κατάσταση, ώστε να νιώθει ανακούφιση, έστω και βραχυπρόθεσμα.
Είναι σημαντικό να αποδεχτούμε το συναίσθημα του άγχους, ως κάτι φυσιολογικό στην ζωή μας και όταν νιώθουμε ότι μας φέρνει δυσφορία, τότε να το διαχειριζόμαστε ανάλογα. Υπάρχουν διάφορες τεχνικές για να διαχειριστούμε το άγχος, ανάλογα με την ιδιοσυγκρασία του ατόμου, κάποιες βοηθούν περισσότερο και κάποιες λιγότερα.
Χαρακτηριστικά, κάποιες συμβουλές για την διαχείριση του άγχους είναι:
Ø Η διαφραγματική αναπνοή. Πάρτε αργά εισπνοή από την μύτη για 3-4 δευτερόλεπτα και εκπνεύστε από το στόμα αντίστοιχα. Επαναλάβετε το για 10φορές, αυτό θα σας βοηθήσει να χαλαρώσει το σώμα και το μυαλό σας να ηρεμήσει.
Ø Φτιάξε ένα ημερήσιο πρόγραμμα διαβάσματος, θέτοντας ρεαλιστικούς ημερήσιους στόχους, χωρίς να εξαντλείτε τον οργανισμό μας.
Ø Διατηρήστε ένα καλό πρόγραμμα διατροφής, ύπνου, εκγύμνασης και διασκέδασης εντός της εβδομάδος σας. Πολλοί θεωρούν ότι χάνουν χρόνο, αν βγουν με φίλους ή αφιερώσουν χρόνο σε γυμναστική, αλλά σας βοηθούν γνωστικά να αφιερώνετε περισσότερο ‘ποιοτικό’ χρόνο στο διάβασμα και να αποφύγετε την ψυχολογική εξουθένωση (burnout).
Ø Φτιάξε θετικές προτάσεις, τις οποίες μπορείς να έχεις σε post it στο γραφείο σου, με τις οποίες ενθαρρύνεις τον εαυτό σου να συνεχίσει την προσπάθεια και νιώθεις περισσότερη αυτοπεποίθηση, όταν σε κυριεύει ο φόβος της αποτυχίας.
Ø Συζήτησε για τις σκέψεις που σε αγχώνουν με σημαντικά πρόσωπα της ζωής σου (γονείς, φίλους, δασκάλους), στους οποίους έχεις εμπιστοσύνη και νιώθεις πως σε καταλαβαίνουν και ίσως σου προτείνουν λύσεις, που δεν έχεις σκεφτεί για τον εαυτό σου. Το μοίρασμα του βάρους από μόνο του είναι ανακουφιστικό και θα σε κάνει να νιώσεις καλύτερα.
Ανακεφαλαιώνοντας, είναι σημαντικό να θυμάσαι πως το άγχος μπορεί να γίνει σύμμαχος σου σε αυτήν την προσπάθεια. Είναι οκ να νιώθεις άγχος! Αν όμως, δυσκολεύεσαι στην διαχείριση του, μπορείς να ζητήσεις ψυχολογική υποστήριξη από κάποιον επαγγελματία υγείας. Μπορείς να μάθεις τεχνικές για να το διαχειρίζεσαι καλύτερα μέσα από ατομική ή ομαδική ψυχοθεραπεία.
Editor: Καλδή Μικαέλα. Ψυχολόγος, Msc, Γνωσιακή Συμπεριφοριστική Ψυχοθεραπεύτρια
Comments